Geologie

Het Centraal Massief is in het Paleozoïcum (600 tot 225 miljoen jaar gelden) ontstaan, het is daarmee veel ouder dan bijvoorbeeld de Alpen of de Jura. Door verwering en erosie sleet het af tot een hoogvlakte. In het Mesozoïcum (225 tot 65 miljoen jaar geleden) werd het afgesleten massief omringd door de opdringende oceaan en kreeg het een krans van kalksteenafzettingen. In het Tertair (65 tot 2 miljoen jaar gelden) werden door het opdringend water opnieuw sedimenten afgezet, nu van leem, zandsteen en zand.

Klik op de foto voor de panorama versie

Vulkaanresten in vele vormen

In het gebied van het Parc naturel régional des volcans d'Auvergne komt veel vulkanisch gesteente voor. Aan de oppervlakte in de vorm van boomloze lava vlakten en allerlei vormen en resten van vulkaankegels.
De resten van vulkaanuitbarstingen vertonen allerlei verschillende vormen: koepelvulkanen die van boven zijn afgerond; de ingestorte krater (Puy de la Vache bijvoorbeeld); de kransvulkaan waarbij om de jonge top de oude kraterrand te zien is. Veel oorspronkelijke vulkaankegels zijn na enorme erupties opgesplitst in verschillende pieken (bijvoorbeeld het Cantal massief). Ook komen kraterpijpen voor waar het zachtere gesteente dat erom heen zat is weggesleten. De zogenaamde 'orgelpijpen' (orgues) zijn peilers van basalt en ontstonden weer toen de lavamassa na stolling ging krimpen en uiteen brak in zuilen (bijvoorbeeld bij Bors-les-orgues).
In de Monts Dore vallen vooral de oude explosiekraters op die nu met water gevuld zijn (bijvoorbeeld het Lac Pavin). Andere meren werden gevormd doordat basalt langs de vulkaanhellingen naar beneden stroomde en de dalen waar de rivieren liepen barricadeerden (bijvoorbeeld het Lac Chambon).

Klimaat

De Auvergne kent strenge winters en vrij warme zomers. In het hoogseizoen kan het vooral op de laagvlakten en in de dalen heet zijn. In de bergen en op de hooggelegen plateaus is er bijna altijd wel een koele wind om de zonnewarmte te verzachten (behalve in de zomer van 2003 toen wij er liepen ;-)).
Ook kan temperatuurinversie optreden, op de top van de Mont Dome bijvoorbeeld kan het soms vele graden warmer zijn dan aan de voet!
's Winters een sneeuwparadijs (langlaufen), al kunnen er ijskoude noordenwinden over het plateau gieren. In de herfst is het weer wisselvallig, niet zo zeer wat betreft regen maar wel wat de temperatuur betreft.
De hoeveelheid neerslag verschilt: aan de westelijke kant van de Monts Dore valt 2200 mm regen per jaar, aan de oostelijke kant (St. Nectaire) slechts 500 mm.

Klik op de foto voor de panorama versie

De streek kent twee van noord naar zuid lopende regionale natuurparken die worden gescheiden door de Vallée d'Alier, waar ook de autosnelweg naar het zuiden doorheen loopt. Regionale natuurparken worden minder streng beheerd dan de nationale parken (zoals dat van de Cevennen), kennen geen of nauwelijks wegen of bevolking, en heel veel natuur (maar vaak veel van hetzelfde). In een nationaal park komt nog echt ongerepte natuur voor. In een regionaal park worden de flora en fauna wel beschermd maar is er ook aandacht voor (behoud van) cultuur en folklore. Deze zijn kleinschaliger en afwisselender door de menging van natuur en cultuurland.

De tocht vond plaats in het 'Parc naturel régional des volcans d'Auvergne' dat de westelijke helft beslaat. Het is van noord tot zuid 120 km lang, heeft een oppervlakte van een kleine 400.000 ha, en telt 153 gehuchten en dorpen met 92.400 inwoners. Er zijn drie vulkaanketens:

1. Noordelijk de Monts Dome, direct ten westen van Clermont-Ferrand, met de Puy de Dôme als hoogste punt (1.464 m). Het zijn geologisch gezien zeer jonge koepelbergen.
2. Net noordelijk van het midden de tamelijk kale Monts Dore rond de Puy de Sancy (1.885 m), doch bieden ook beschutte landschappen met talrijke meerjes daartussen. Deze zijn ouder dan de Monts Dome, de gletjers hebben in de ijstijd een km van de toppen afgesleten, de Puy de Sancy was oorspronkelijk 2.500 m.
3. Helemaal in het zuiden de concentrisch aflopende hellingen van de Monts du Cantal rond de Puy de Mary (1.767 m), met daartussen straalsgewijze uitlopende valleitjes, een wat meer begroeid landschap dan het 2e gebergte.

Flora en fauna

Sinds de 13e eeuw is in de Auvergne het bos massaal gekapt. Toch zijn er nog eindeloze dennevelden, eiken en pijnbomen (Livradois-Forez), maar ook veel weiden waar behalve runderen ook andere dieren voorkomen. Bijvoorbeeld hagedissen, die weer door slangenarenden worden belaagd. Kiekendieven, torenvalken, (rode) wouwen, koolmezen, wielewalen en de grauwe klavier bevolken het luchtruim.
De mensen leven vooral in de dalen. Op de basalt plateaus leven nog enkele kudden zo'n vier maanden per jaar in de buitenlucht. Vooral 's nachts zijn op de vulkanische gronden ook andere viervoeters actief: herten, reebokken, zwijnen, maar ook steenmarters, genetkatten en dassen.
Vooral op en rond het massief van de Cantal in het zuiden zijn zeldzame bloemen en planten te zien, zoals het standelkruid. Maar het heidekruid, de gentianen en de campanula mogen er ook zijn. Ten zuiden van de Cantal komen kastanjebossen voor.

Weinig voorzieningen

Het Centraal massief (ongeveer een zesde van Frankrijk) is een vrij geïsoleerd gebied. De ontvolking van het Franse platteland speelt sterk in de Auvergne, de economische ontwikkeling is zwak en de infrastructuur beperkt. De voorzieningen in veel dorpen zijn beperkt: vaak geen kruidenier, brandstof voor je brander is moeilijk verkrijgbaar (weinig benzinepompen).

Informatiebronnen

Kaarten en boeken